Alevi – Bektaşi geleneğinde kurbanlar
Alevi-Bektaşiler, Kurban Bayramı başta olmak üzere, yılın belli mevsimlerinde çeşitli nedenlerle kurban keserler.
- Adak kurbanı:
- Ziyaret kurbanı: Ziyaret yerlerine giderken kestikleri ,
- Şükür Kurbanı: Muharrem ayında kesilir
- Dâr kurbanı: Hakk’a yürüyen (ölen) canların affı için kesilir
- Musahiplik kurbanı: yol kardeşliği (musahiplik) sözü verilirken kesilen
Alevilikte Kurban
Anadolu Aleviliginde Kurbanin ve Kurban Bayramının önemli ve tarihsel bir yeri vardir. Biz Aleviler Kurbanı ve kurban Bayramını diğer bir takim ritüellerde oldugu gibi sünnilikten farkli yorumlariz,uygulariz.Kurban Bayramlarini Canlarin Cemevlerinde ,Alevi Kültür Merkezlerinde kendimize özgün sekilde ibadetimizi yaparak yerine getiririz.Sabah saatlerinde Canlar toplanarak Dedenin öncülüğünde Kurban Bayramı ritüellerini uygulayıp Kurbanla ilgili konulara deginir ve bu ibadetin sonunda ise insanlar birbirleriyle bayramlaşırlar.
Tanrı-insan-Doğa sevgisine ve birliğine dayanan Alevilikte asil kurban, nefsini tığlamaktır ; canim kurban, tenim tercüman ” diyerek Mansur darında ikrar verip ikrarinda durmaktir.
Alevilikte Tanri ya yaklaşmanın en güzel yolu .. Sevgiden,güzellikten,dogruluktan,iyilikten,yani Kamil-insan olmaktan gecer.
Ibranice ” Korban ” sözcügünden,Aramice yoluyla Arapcaya gecen ” Kurban ” sözcük anlamıyla ” yakin olma, yakınlaşma ” demektir. Genel anlamiylada Tanriya manen yaklasmak, yakinlik göstermek icin sunulan ve vasıta kılınan sey; yani Adak, Kurban.
Kurban olayı ,tek tanrılı dinlerden önce cok Tanrili dinler dönemindede vardi.
Korunma,isteklerinin yerine getirilmesi gibi vs.. sunulan Kurbanlar ikiye ayrılır. Kanli Kurbanlar ve Kansiz Kurbanlar. Kanli Kurbanlar( sigir,koyun,keci,deve,tavuk,horoz..vs.) Kansiz Kurbanlar ise genellikle tahil ürünlerinden ,ayrica üzüm,zeytin,yag,sarap ürünlerinden yapilirdi.
Günümüzde yiyeceklerin asiri derecede israf edildigi ve hatta cöplere atildigi gelismis ülkelerde ,Alevilerin bir kismi,inanclari ve yasam felsefeleri geregince Kanli Kurbanlar ( Hayvan kesmek ) yerine daha cok kansiz Kurbanlar tercih etmektedirler.Günümüz Türkiyesinde Kurban Bayraminda yasanan olumsuzluklari ve Hayvanlara yapilan eziyetleri hepimiz biliyoruz.Bu artik Kurban Bayrami olmaktan cikmis Kavurma yada Et yemek Bayrami olarak yapılmaya başlanmıştır.
Kur’an-ı Kerim’de, verilen sözde durulması, ahde ve akitlere bağlı kalınması (Mâide, 5/1; İsrâ, 17/34), Allah’a verilen sözün tutulması (Nahl, 16/91) emredilir ve yapılan adakların yerine getirilmesi istenir. Ayrıca kişinin yaptığı adağa uygun davranması iyi kulların vasıfları arasında sayılır (İnsân, 76/7). Hadislerde de Hz. Peygamber (s.a.s.), Allah’a itaat kabilinden adakların yerine getirilmesini emretmiş, Allah’a isyan veya mâsiyet kabilinden olan konularda adakta bulunulmamasını, şayet yapılmışsa buna uyulmamasını istemiştir (Buhârî, Eymân, 28, 31; Müslim, Nezir, 8; Ebû Dâvûd, Eymân, 22). Dolayısıyla adağın yerine getirilmesi Kitap, Sünnet, icma ve akıl deliliyle sabittir (Kâsânî, Bedâi‘, V, 90).
Âlimler, hiçbir dünyevî menfaat ummadan sırf Allah’ın rızasını kazanmak, O’na şükretmek için adak adanmasında bir sakınca bulunmadığı görüşündedirler. Kişinin Allah’ın takdirinin değişmesine vesile olması dileğiyle, dünyevi amaçlarla belli şartlara bağlı olarak adakta bulunması ise doğru karşılanmamıştır.